Meer dan 10 bruggen overspannen nu de Donau in Boedapest. Van historische architectonische monumenten tot moderne snelwegbruggen, ze zijn een onmiskenbaar herkenningspunt van de hoofdstad van Hongarije.
Voordat de Donau uitmondt in de Zwarte Zee, is Boedapest de laatste stad aan beide oevers van de Donau. Sinds het begin van de 19e eeuw zijn er in totaal 11 Donau-bruggen gebouwd, die deze twee oevers of de districten Boeda en Pest met elkaar verbinden. Sommige van deze aloude meesterwerken van techniek staan in onze top 10 van bezienswaardigheden van Boedapest.
Inhoudsopgave
Kettingbrug
De indrukwekkende Kettingbrug in Boedapest, die eigenlijk "Széchenyi Lánchíd" heet, is een belangrijk symbool van de Hongaarse hoofdstad. Het was de eerste vaste brug over de Donau, die de twee steden Boeda en Pest met elkaar verbond.
Oorsprong van de Kettingbrug
De bouw van de brug begon in 1839 op voorstel van graaf István Széchenyi, een Hongaarse hervormer en voorzitter van het vervoerscomité van Boedapest, naar wie de brug is genoemd. Vroeger waren de toen nog onafhankelijke delen van de stad alleen bereikbaar via een drijvende brug. Deze was van hout en niet bestand tegen het ijs dat op de Donau drijft, daarom moest hij in de winter worden afgebroken. Hij werd 10 jaar later voltooid en was de eerste Donaubrug onder de Stenen Brug van Regensburg.
De Kettingbrug is 375 m lang en verbindt het Széchenyi István-plein in het centrum van Pest met het Adam Clark-plein voor de Burchtheuvel in Boeda, genoemd naar de bouwleider van de Kettingbrug, een Britse ingenieur.
De naam "Kettingbrug" werd gekozen omdat de indrukwekkende hangbrug op zijn plaats wordt gehouden door gigantische kettingen die verankerd zijn aan twee steunpilaren die meer dan 202 meter uit elkaar staan - een meesterwerk van bruggenbouw in die tijd dat internationale bewondering oogstte in de ingenieurswereld.
Kettingbrug: Bezienswaardigheid van Boedapest
De brug is net geen 7 meter breed en brengt zowel het autoverkeer als de voetgangers veilig over de Donau van Buda naar Pest en omgekeerd. Beide uiteinden van de brug worden geflankeerd door twee enorme leeuwenbeelden. Naar verluidt pleegde de beeldhouwer van deze beschermleeuwen, Marschalko János, zelfmoord nadat hij zich pas bij de opening realiseerde dat hij zijn majestueuze kunstwerken zonder tongen had gemodelleerd.
Ook de neoklassieke steunpilaren zijn prachtig versierd en hun vorm doet denken aan triomfbogen.
In 1915 nam het verkeer in Boedapest toe en werd de oorspronkelijke brug versterkt met een stalen constructie van 5.000 ton. Wat nog hout was op de Kettingbrug werd nu vervangen door ijzer. In 1949 werd de Kettingbrug voor de derde keer heropend, nadat hij tijdens de Tweede Wereldoorlog het slachtoffer was geworden van Duitse sloopploegen - precies op de 100e verjaardag van de eerste ingebruikname van de brug.
De 150e verjaardag van de brug werd gevierd met spectaculaire nieuwe verlichting. Vooral 's nachts biedt het een romantische aanblik en is het even prachtig als een geliefd fotomotief.
Margaret Bridge
De Margarethabrug werd gebouwd als tweede van de negen snelwegbruggen na de Kettingbrug en biedt een prachtig uitzicht over Boedapest en zijn bezienswaardigheden. Recht vooruit leidt de Kettingbrug met zijn triomfbogen over de Donau, het imposante Parlementsgebouw met zijn ontelbare torentjes troont aan de kant van Pest en het Kasteelpaleis en de Matthiaskerk aan de kant van Boeda. Alle vier de monumenten zijn 's nachts prachtig verlicht.
Oorsprong van de Margaret Brug
De brug ontleent zijn naam aan Margaretha-eiland, waar hij overheen gaat. Het eiland werd op zijn beurt genoemd naar Margaretha, de dochter van de Hongaarse koning Béla IV, die sinds haar negende verjaardag in een Dominicaans klooster op het eiland woonde. De koning kwam dus zijn belofte na om na de overwinning op de binnenvallende Mongolen een klooster te stichten en zijn dochter tot non te maken.
De architect en bouwleider van de brug was de Franse ingenieur Ernest Goüin. De Margaretha-brug werd in 1876 na vier jaar bouw voltooid, maar de aftakkende vleugelbrug naar Margaretha-eiland werd pas in 1900 geïnstalleerd. Daarvoor was het eiland alleen per boot bereikbaar.
De 600 meter lange brug is in de Donau verankerd door zeven uitdagende pijlers. Het meest opvallende kenmerk zijn de zandstenen figuren op de brugpijlers, die het best te zien zijn tijdens een boottocht op de Donau. Het is ook een prachtig gezicht vanaf de Burchtheuvel van Boeda, wanneer hij samen met de andere Donau-bruggen van de stad prachtig verlicht is.
Stralen tijdens de Tweede Wereldoorlog
De Margarethabrug werd zelfs twee keer opgeblazen door het Duitse sloopteam, waarvan alle Boedapestse Donaubruggen het slachtoffer werden. De eerste keer, in november 1944, stond de ontsteker op scherp voor trainingsdoeleinden en werd de lont per ongeluk aangestoken door een passerend schip, waardoor twee bogen instortten. Op dat moment waren er nog ongeveer 800 mensen op de brug, waarvan naar schatting 600 doden. De opzettelijke en volledige opblazing van de Margarethabrug vond vervolgens plaats in januari 1945 tijdens de terugtrekking van de Duitse Wehrmacht uit Boedapest.
De wederopbouw liet echter niet lang op zich wachten. Reeds in augustus 1948 waren de twee jaar durende bouwwerkzaamheden voltooid en kon de Margarethabrug worden heropend. De laatste renovatie werd voltooid in 2011.
Vrijheidsbrug
De Szabadság híd was de derde Donaubrug die in Boedapest werd gebouwd, na de Kettingbrug en de Margarethabrug. Het leidt aan de voet van de Gellért-heuvel van het Szent Gellért tér-plein naar de Kleine Ring in de wijk Pest.
Oorsprong van de Vrijheidsbrug
De Hongaarse ingenieur János Feketeházy had de leiding over de bouw. De Freedom Bridge werd na twee jaar bouwen op 4 oktober 1896 geopend ter gelegenheid van de 1000e verjaardag van de landinname.
Oorspronkelijk heette de Vrijheidsbrug Franz Josephbrug, naar de regerende Hongaarse keizer Franz Joseph I. De initialen FJI herdenken hem nog steeds bij het bruggenhoofd in Pest. De keizer zelf sloeg symbolisch de laatste - zilveren - nagel in. Overigens heeft deze spijker het tot op de dag van vandaag overleefd. Maar nadat het in 1956 werd gestolen, is het nu beschermd onder glas.
Wederopbouw als brug van vrijheid
Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de Franz-Josephbrug net als alle andere Donaubruggen opgeblazen toen de Duitsers zich in 1945 terugtrokken. De schade aan deze brug was echter relatief gering, zodat hij trouw werd gerestaureerd en pas anderhalf jaar later, op 20 augustus 1946, als eerste van de verwoeste bruggen werd heropend - ditmaal onder de huidige naam, de Freiheitsbrücke.
Zelfs de originele ornamenten, het koninklijke wapen en de Turul-vogels zijn bewaard gebleven en konden worden gebruikt bij de reconstructie. Deze laatste zijn mythische vogels uit de geschiedenis van Hongarije en zitten in vieren met uitgestrekte vleugels op gouden bollen boven de brugpijlers. Zo'n mythische vogel is ook te bewonderen op een pilaar in het kasteelpaleis.
Elisabeth Bridge
De sneeuwwitte Elisabethbrug was de vierde van Boedapests Donaubruggen. Hij loopt van het 15 maart plein naar het Buda district, waar hij tussen de beroemde Burchtheuvel met het Burchtpaleis, het Vissersbastion en de Matthiaskerk, en de Gellértheuvel stroomt. Haar naamgenoot was de Oostenrijkse keizerin Elisabeth I, beter bekend als Sisi, die ook tot koningin van Hongarije werd gekroond.
De Elisabethbrug valt op door zijn filigrane elegantie en moderne architectuur. Tussen twee hoge, sneeuwwitte poorten op beide oevers van de Donau ondersteunen 61 staalkabels, elk bestaande uit 115 draden, de licht omhoog gebogen rijbaan, die met een lengte van 380 m 290 m over de Donau voert. De brug is in totaal bijna 30 m breed en omvat 6 rijstroken en twee 4 m brede voetpaden.
Oorsprong van de Elisabethbrug
Oorspronkelijk zou de Elisabethbrug een hangbrug worden, maar in Hongarije kon geen geschikt materiaal voor de kabels worden gevonden. Daarom werd besloten een kettingbrug te bouwen, naar het voorbeeld van de naburige kettingbrug die in 1849 was voltooid. Na een wedstrijd waarbij 53 ontwerpen werden ingediend, begon de bouw in 1897.
De Elisabethbrug werd ingehuldigd op 10 oktober 1903, 5 jaar na de moord op keizerin Sisi. De Elisabethbrug was toen net zo lang als nu, maar slechts 18 meter breed en bood plaats aan een vierbaansweg en twee voetpaden van elk ruim 3 meter breed.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd ook de Elisabethbrug opgeblazen toen de Duitsers zich in 1945 terugtrokken. Het was echter de enige brug die na de oorlog niet trouw aan het origineel werd herbouwd, ten eerste omdat hij niet voor honderd procent kon worden herbouwd, ten tweede omdat de kosten van de nieuwe brug vele malen hoger zouden zijn geweest en ten derde omdat hij niet bestand zou zijn geweest tegen de verkeersdrukte die zou zijn ontstaan.
De bouw van de tweede Elisabethbrug begon echter pas in 1959. Het sneeuwwitte bouwwerk werd in 1964 voor het verkeer opengesteld. Sindsdien wordt de Elisabethbrug beschouwd als een symbool van de succesvolle wederopbouw van Boedapest na de Tweede Wereldoorlog.
Megyeri Brug
De 1862 m lange Megyeri híd is de langste Donaubrug in Boedapest en de op één na langste brug van Hongarije. Hij werd voornamelijk gebouwd om de Árpádbrug, de tweede brug over Margaretha-eiland, te ontlasten. De brug werd in 2008 voltooid en is de eerste tuibrug in Hongarije. De imposante, 100 m hoge A-pylonen maken de Megyeri-brug van verre al onmiskenbaar.
Rákóczi Brug
Ook onmiskenbaar is de Rákóczi brug. Het werd gebouwd ter ontlasting van de Petőfibridge, die in 1952 werd heropend en in 1995 werd voltooid. De datum werd gekozen vanwege de Wereldtentoonstelling 95 in Wenen en Boedapest, die niet doorging. De 35 meter hoge masten lijken op reusachtige straatlantaarns, vooral wanneer ze 's nachts de Rákóczi-brug in helder licht baden.
Zuidelijke spoorbrug
Even ten zuiden van de Rákóczi-brug ligt de Zuidelijke Spoorbrug, de eerste en drukste spoorbrug van Boedapest. De oorspronkelijke brug werd gebouwd van 1873 tot 1877. In 1910 werd direct ernaast een stabielere stalen brug gebouwd, die de steeds grotere en zwaardere locomotieven aankon. De huidige Southern Railway Bridge werd voltooid in juni 1953. In 2008 werd de bovenbouw van zijn tegenhanger - de Noordelijke Spoorbrug, oorspronkelijk geopend in 1896 - volledig vernieuwd.
