Hagia Sophia werd ooit gebouwd door Romeinse keizers als een christelijke kerk. Na de verovering van Constantinopel werd het omgebouwd tot moskee en tegenwoordig doet het dienst als museum en is het ook een van de populairste toeristische attracties van Istanbul.
De wereldberoemde Hagia Sophia bevindt zich in Istanbul in het westen van Turkije, recht tegenover de al even indrukwekkende Sultan Ahmed Moskee ("Blauwe Moskee"). Het staat sinds 1985 op de Werelderfgoedlijst van UNESCO en is een van onze top 10 bezienswaardigheden in Turkije. De Hagia Sophia, vertaald als "Heilige Wijsheid", werd oorspronkelijk gebouwd als een rooms-katholieke kerk en ook wel de "Kerk van St. Sophia" genoemd.
Inhoudsopgave
BEELDEN: Hagia Sophia in Istanbul
Foto galerij: Hagia Sophia in Istanbul
Ontstaan van de Hagia Sophia als katholieke kerk
In Constantinopel werd begonnen met de bouw van een monumentale kerk onder keizer Kontantin I. Deze werd tijdens een opstand in brand gestoken en in de 6e eeuw herbouwd. Keizer Justinianus, die toen aan het bewind was, kreeg in een droom de opdracht "een kerk te stichten die sinds Adams tijd niet meer heeft bestaan en die ook nooit meer zal bestaan".
Daar bleef hij bij. De Hagia Sophia was gedurende meer dan een millennium de grootste kerk in het Christendom. Vanwege de ingenieus geconstrueerde, schijnbaar vrij zwevende koepel, die nieuwe maatstaven in de architectuur stelde, werd hij zelfs het achtste wereldwonder genoemd.
Het was juist deze koepel die de architecten toen al voor grote moeilijkheden stelde. Met zijn enorme afmetingen van 32 meter breed en 55 meter hoog stortte hij keer op keer in, vooral tijdens aardbevingen. Tot op heden is dit probleem nog niet volledig opgelost.
Samen met de UNESCO en de Society for Geophysical Surveys in Karlsruhe wordt de Hagia Sophia door de Turkse regering bewaakt met behulp van de modernste technologie, zodat snel kan worden ingegrepen in geval van een bedreiging.
De transformatie in een moskee
In 1453 motiveerde de toenmalige sultan Mehmed II zijn soldaten door hen te beloven dat zij Constantinopel na de verovering drie dagen lang mochten plunderen. Constantinopel viel en de sultan hield zijn woord. Op dezelfde dag, 29 mei, trof hetzelfde lot de reusachtige kerk van St. Sophia. De aanwezige gelovigen werden gedood, de gebedsplaats geplunderd en de sultan wijdde de kerk in als moskee door een moslimgebed bij het altaar.
In de daaropvolgende jaren werden de altaren vernield, klokken, christelijke iconen en mozaïeken verwijderd of witgekalkt, kruisen werden vervangen door de halve maan en de vier minaretten werden geleidelijk aan opgetrokken. De transformatie tot de belangrijkste Ottomaanse moskee was voltooid.
De Hagia Sophia vandaag
Hagia Sophia blijft een van de belangrijkste architectonische meesterwerken uit de late oudheid, waarvan de immense afmetingen de bezoeker in hogere sferen brengen.
Het dient echter niet langer als bedehuis, maar werd op advies van president Atatürk omgebouwd tot museum, waar niet alleen de unieke architectuur, maar ook mozaïeken en marmeren ornamenten uit de 9e eeuw nog te zien zijn. De titel van belangrijkste moskee van Istanbul ging dus naar de tegenoverliggende Sultan Ahmed Moskee, beter bekend als de "Blauwe Moskee".
Wie onder de enorme koepel van de Hagia Sophia binnenkomt, staat inderdaad versteld van de ingenieuze dakconstructie. Het zonlicht valt door de zuilen aan de basis van de koepel, waardoor de koepel in feite een zwevende indruk maakt. Het mystieke licht is opzettelijk - het symboliseert de aanwezigheid van God. Bijna niemand kan ontsnappen aan deze ontzagwekkende sfeer.
Verdere links:
