De Akropolis in Athene is een van de belangrijkste tempelcomplexen van het oude Griekenland en mag bij geen enkel bezoek aan Athene worden overgeslagen.
De Akropolis ("bovenstad") is een indrukwekkend tempelcomplex uit de oudheid dat majestueus op een heuvel midden in de Griekse hoofdstad Athene ligt. De Akropolis en het Akropolismuseum behoren tot onze top 10 bezienswaardigheden van Griekenland. In 1986 werd de Akropolis toegevoegd aan de Werelderfgoedlijst van de UNESCO.
Inhoudsopgave
BEELDEN: Akropolis in Athene
Foto galerij: Akropolis in Athene
In feite waren er in het oude Griekenland verschillende soortgelijke stadsforten, "acropolises". Wanneer echter het woord "acropolis" wordt gebruikt, wordt meestal verwezen naar het fantastische geheel van gebouwen van de Atheense Acropolis op de 150 meter hoge heuvel. Oorspronkelijk was de Akropolis de zetel van de Myceense koningen, later was het de verdedigingsburcht van de stad, en onder de Grieken werd het uitgebreid tot een tempeldistrict als zetel van de goden.
Tempel van de Akropolis en bezoekersinfo
Er zijn twee trappen naar de ingang van de Akropolis aan de westkant van de heuvel, bussen en taxi's komen alleen tot aan de voet van de heuvel, evenals de metro. De noordkant is veel mooier, maar ook inspannender. Bezoekers die niet zo goed te voet zijn, kunnen beter kiezen voor de minder spectaculaire beklimming aan de zuidkant (zuidhelling), die niet zo'n fantastisch uitzicht over Athene biedt, maar wel de eerste ruïnes onthult.
Tip: De Akropolis is inbegrepen in het combiticket voor Athene, dat vier dagen lang tegen een gereduceerde prijs geldig is voor het Akropolismuseum, de Akropolis, de Oude Agora en het bijbehorende museum, Kerameikos, het Dionysostheater, de Tempel van de Olympische Zeus en de Romeinse Agora, en verkrijgbaar is bij elk van deze bezienswaardigheden.
Ingang door de Propylaea
Elke bezoeker betreedt het tempeldistrict via de Propylaea, die indruk maakt met zijn massieve poortgebouw en twee vleugels. Net voorbij de poort worden de bezoekers begroet door de prachtige aanblik van het Parthenon.
Parthenon op de Acropolis
Het Parthenon staat al bijna 2500 jaar in het middelpunt van het prachtige tempelcomplex. De zuilentempel is een van de beroemdste gebouwen ter wereld.
BEELDEN: Parthenon op de Akropolis in Athene
Foto galerij: Parthenon op de Akropolis in Athene
Geschiedenis van het Parthenon
Het Parthenon is gewijd aan Pallas Athena Parthenos, de Griekse godin van de wijsheid en stadsgodin van Athene. De huidige tempel werd na 15 jaar bouwen voltooid in 432 v. Chr. na de laatste Perzische oorlog. Voordien stond er ook al een tempel voor Athena, het zogenaamde Pre-Parthenon, dat echter in 480 v. Chr. onder de Perzische koning Xerxes I tot puin werd herleid, samen met talloze andere gebouwen op de Akropolis en in heel Athene.
Het puin, het zogenaamde "Perzisch puin", werd gebruikt om het centrale plein voor het Parthenon op te vullen en om de noordelijke muur van de kasteelheuvel te stabiliseren. Het huidige Parthenon werd iets scheef gebouwd zodat het onmiddellijk in het oog springt met al zijn pracht en praal zodra men de tempelheuvel van de Akropolis betreedt via de Propylaea.
Hoofdtempel van de Akropolis
Het Parthenon werd gebouwd in de Dorische stijl en wordt beschouwd als de belichaming van de Akropolis. De afmetingen van 70 bij 30 meter zouden de macht van Athene over de verslagen Perzen moeten onderstrepen. De verhouding 9:4 komt steeds weer terug in de architectuur en getuigt van de meesterlijke bouwkunsten van de oude Grieken.
De tempel is gemaakt van kostbaar wit marmer uit het Penteli-gebergte en is rondom omgeven door 50 zuilen die een 12 m hoog beeld van Athena beschermden. Het meesterwerk werd van goud en ivoor gemaakt door de geniale beeldhouwer Phidias en verdween spoorloos in de 5e eeuw.
Gevel en interieur van het Parthenon
De voorgevel en het interieur van het Parthenon waren over de hele lengte versierd met schitterende ornamenten en rond de tempel liep een frontonfries van 160 m lang en 1 m hoog, waarin talrijke mythologische taferelen waren afgebeeld.
De zogenaamde metopen toonden op een donkerblauwe achtergrond de optocht die jaarlijks ter ere van Athena werd gehouden, de gevechten van de Lythen tegen de Centauren en de strijd van de goden en de helden tegen de reuzen. De originele marmeren platen zijn vandaag te bewonderen in het Akropolismuseum.
Panathenic Festival
Het Parthenon was in de oudheid de plaats van talrijke gebeurtenissen en eerbetonen. Op de jaarlijkse Panathenische Feestdagen, die om de vier jaar als het Grote Panathenische Festival werden gehouden, was het Parthenon het doel van een processie die door heel Athene trok.
Op het voorplein vonden offerandes plaats, bijgewoond door half Athene, en de godin Athena kreeg ceremonieel haar nieuwe gewaad aangereikt. Overigens is deze beroemde processie afgebeeld op het frontonfries van het Parthenon, waarvan delen te zien zijn in het Akropolismuseum aan de voet van de Akropolis en in het British Museum in Londen.
Het Parthenon in de loop der tijden
In de loop der eeuwen is het Parthenon verschillende keren misbruikt. In de 6e eeuw fungeerde het als de christelijke kerk van de Maagd Maria, de bisschoppelijke kerk van Athene, en in 1456 onder de Ottomanen werd het een moskee met een aangebouwde minaret.
In 1687, tijdens de Venetiaanse belegering, diende het Parthenon als munitiedepot. De prachtige tempel had al genoeg te lijden onder de genadeloze beschietingen van de belegeraars. Tenslotte ontplofte ook het munitiedepot, waardoor grote delen van het Parthenon instortten. De sporen van de enorme explosie zijn vandaag de dag nog te zien.
De bouwdecoratie die kon worden gered, werd in 1801 door de Britse ambassadeur Lord Elgin naar Londen gebracht. Veel beeldhouwwerken en grote stukken van het fronton werden het slachtoffer van deze roof. Ze zijn vandaag de dag nog te zien in het British Museum in Londen.
Erechtheion op de Akropolis
Na het Parthenon is het Erechtheion de grootste tempel op de Akropolis. De Ionische tempel staat op de voormalige plaats van een paleis van de mythische koning Erechtheus I en werd voltooid in 406 v. Chr. na een bouwtijd van ongeveer 15 jaar. De gehele tempel was gebouwd van lichtgekleurd marmer uit het Penteli-gebergte, dat werd versierd met zwarte kalksteen.
Het Erechtheion bestaat uit vier zalen en werd gebouwd op een architectonisch uitdagende helling, zodat de noordwestzijde ongeveer 3 m lager ligt dan de zuidoostzijde van de tempel. De deur- en raamkozijnen, evenals de zuilen van het Erechtheion, hadden prachtige versieringen van goud en parels, waarvan de sporen thans nog zichtbaar zijn.
Koren Zaal van het Erechtheion
Het hoogtepunt van het Erechtheion is de vestibule, een van de mooiste werken van de Attische architectuur. In plaats van zuilen ondersteunen zes prachtig bewerkte vrouwenfiguren, de zogenaamde "Korai" of "Koren" het fries van blauw Eleusis-marmer en het rijk versierde cassettenplafond. Geen twee figuren zijn gelijk en elke figuur is zo geconstrueerd dat de slanke halzen van de kariatiden, zoals ze ook wel worden genoemd, het dak van de zaal ondersteunen.
Het is niet bekend wie deze figuren voorstellen, maar in ieder geval gaven zij dit deel van het paleis de naam "Koren Hall". Overigens werden de zes koren in 1979 vervangen door replica's om de echte beelden tegen de weersomstandigheden te beschermen. Vijf originelen zijn te zien in het Akropolis Museum en één in het British Museum in Londen.
Erechtheion: plaats van eerbetoon aan goden en koningen
Het Erechtheion is in de loop van zijn millennia bestaan voor verschillende doeleinden gebruikt. In de 7e eeuw werd het Erechtheion omgebouwd tot een christelijke kerk en vervolgens tot de woning van de harem van een Turkse officier.
Oorspronkelijk was de prachtige tempel gewijd aan Pallas Athena, de Griekse godin van de wijsheid. Het werd door de Romeinen genoemd naar hun koning Erechtheus I en fungeerde als een plaats van eerbetoon aan 13 godheden en helden.
Het uit olijfhout vervaardigde cultusbeeld van Athena, dat uit de hemel zou zijn gevallen, herbergt het Erechtheion en de heilige olijfboom van de godin. In een geschil met Poseidon over de gunst van de Atheners, zou zij deze olijfboom aan de stad hebben geschonken, die uit dankbaarheid naar haar werd genoemd.
De zoutbron en het rotsteken dat Poseidon met zijn drietand sloeg na de strijd met Athena, evenals het graf van de legendarische koning Kekrops I, zijn ook op deze plaats te vinden. De dochter van Kekrops, Pandrosos, was de eerste Atheense priesteres. Naast heiligdommen van Zeus en Athena zijn er ook vereringsplaatsen van Pandrosos.
De heilige slang van Athena zou in een spleet in het Erechtheion hebben gewoond. Zolang het dier met de geest van Kekrop het goed deed, deed Athene het ook goed. Dienovereenkomstig werd de heilige slang door de tempeldienaren met honingkoeken gevoed. Hoewel de heilige slang niet meer in de spleet van de aarde te vinden is, straalt de Akropolis niettemin met oude eer over Athene.
Tempel van Nike op de Akropolis
De Tempel van Nike op een rotspunt nog vóór de Propylaea is het meest delicate en jongste gebouw op de Akropolis. Het zou gebouwd zijn door Callicrates tegen de wil van Pericles en is gewijd aan de Griekse godin van de overwinning.
Oorsprong van de Akropolis
De Akropolis, waarvan de overblijfselen thans nog te bezichtigen zijn, werd volgens de algemene opinie van onderzoekers gebouwd in de 5e eeuw v. Chr., nadat de Perzische koning Xerxes Athene volledig had laten verwoesten.
Na de overwinning op de Perzen groeide Griekenland uit tot een grote macht, die de Hellenen op indrukwekkende wijze wisten te etaleren met hun prachtige bouwwerken. Onder de beroemde beeldhouwer en staatsman Pericles bouwden de beroemde architecten Phidias, Iktinos, Kallikrates en Mnesikles de tempels die ook nu nog wereldberoemd zijn.
De kasteelheuvel Akropolis is een van de populairste toeristische bestemmingen in Athene, maar je zult er waarschijnlijk nooit alleen kunnen blijven. In het midden van de 20e eeuw werden op de Akropolis de wandelpaden aangelegd. De begeleidende informatiepanelen kunnen door de legioenen toeristen worden gelezen als één enkel inloopkunstwerk.
De Akropolis als kerk en moskee
In de loop der tijden heeft de Akropolis vele meesters gediend. Naast zijn functie als vesting en plaats van eerbetoon was het in de Middeleeuwen ook korte tijd een christelijke kerk en de zetel van de Atheense hertogen. Onder de Ottomanen werd het Parthenon halverwege de 15e eeuw omgebouwd tot een moskee met minaret en het Erechtheion diende als harem voor de Turkse vorsten.
Tot dan toe waren de oude tempels van de Akropolis nog vrijwel onbeschadigd, maar toen kwam de Venetiaanse belegering in 1687, waarbij veel werd opgeblazen.
Vanaf 1801, stroopte de Britse ambassadeur Lord Elgin op de Akropolis. Hij nam grote delen van de waardevolle beelden en reliëfs mee naar Londen, waaronder delen van het sierlijke frontonfries van het Parthenon en een van de zes meisjesfiguren van het Erechtheion. Het geschil over de zogenaamde "Elgin Marbles" is nog steeds aan de gang; tot op heden zijn de delen van de Akropolis te zien in het British Museum in Londen.
Onderhoud van de Akropolis met de modernste technologie
In 1830, na de Griekse onafhankelijkheid, werd de lei schoongeveegd. Alle Ottomaanse, Frankische en Byzantijnse gebouwen werden van de Akropolis verwijderd omdat ze niet uit de oudheid dateerden. Zo werd het voor het eerst mogelijk de delen van de tempels die voor de verwoesting door de Perzen verloren waren gegaan, op te graven en de gebouwen te reconstrueren. Zo kwam de hele Nike tempel in nieuwe luister te voorschijn.
De restauratiewerkzaamheden gaan tot op de dag van vandaag door en delen van de tempel op de Akropolis staan altijd in de steigers. De ijzeren klemmen die bij vroegere restauraties werden gebruikt, erodeerden en beschadigden het fijne Pentelische marmer, en ook het Atheense stof eist zijn tol van de kostbare lichtgekleurde steen. Met de nieuwste lasertechnologie wordt gewerkt aan ambitieuze projecten om de pracht van de Akropolis voor het nageslacht voor lange tijd te bewaren.
De schatten van de Akropolis die beschermd moeten worden tegen het weer, zoals de originelen van de meisjesfiguren van het Erechtheion, zijn te vinden aan de voet van de Akropolis in het Akropolismuseum.
Tip: Afgezien van een kleine drankkiosk op de noordelijke beklimming, zijn er geen eetgelegenheden en vrijwel geen schaduw op de Akropolis. Genoeg water, bescherming tegen de zon en hoofddeksels zijn absoluut verplicht! Roken of het nuttigen van voedsel of alcohol is ten strengste verboden op de Akropolis.
Verdere links:
Openingstijden en toegangsprijzen van de Akropolis in Athene
